Ngày 28/3/2025, Tòa án Nhân dân (TAND) Cấp cao tại TP.HCM tiếp tục phiên phúc thẩm xét xử bà Trương Mỹ Lan (69 tuổi, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng các đồng phạm trong giai đoạn 2 của vụ án kinh tế có quy mô lớn nhất Việt Nam từ trước đến nay. Một trong những điểm nóng tại phiên tòa là nội dung liên quan đến bữa cơm trưa giữa bà Lan và 5 cá nhân, bao gồm ông Võ Tấn Hoàng Văn – cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) – được cho là khởi nguồn của chuỗi hành vi phát hành trái phiếu khống trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng.

Cơ sở pháp lý và cáo buộc

Bà Trương Mỹ Lan cùng các bị cáo bị truy tố về ba nhóm tội danh: lừa đảo chiếm đoạt tài sản (gây thiệt hại hơn 30.000 tỷ đồng), vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới (liên quan đến hơn 106.000 tỷ đồng) và rửa tiền (với tổng giá trị hơn 445.000 tỷ đồng). Tại phiên sơ thẩm năm 2024, TAND TP.HCM đã tuyên phạt bà Lan mức án tù chung thân cho tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, 12 năm tù cho tội rửa tiền và 8 năm tù cho tội vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới, tổng hợp hình phạt là tù chung thân. Ngoài ra, bà Lan bị buộc bồi thường hơn 30.000 tỷ đồng cho trên 35.000 nạn nhân – tương ứng giá trị danh nghĩa của các trái phiếu doanh nghiệp.

Ông Võ Tấn Hoàng Văn (52 tuổi) cũng chịu mức án nặng: tù chung thân trong giai đoạn 1 với các tội tham ô tài sản và vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng; trong giai đoạn 2, ông nhận thêm 12 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và 5 năm tù về tội vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.

Tranh cãi quanh bữa cơm trưa

Theo hồ sơ vụ án, bữa cơm trưa diễn ra tại trụ sở Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (số 193-203 Trần Hưng Đạo, quận 1, TP.HCM) có sự tham gia của các nhân vật chủ chốt trong hệ thống tài chính liên quan: ông Đinh Văn Thành (Chủ tịch SCB), ông Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng Giám đốc SCB), ông Nguyễn Phương Hồng (Phó Tổng Giám đốc SCB), ông Nguyễn Tiến Thành (Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán TVSI) và ông Hồ Bửu Phương (Phó Tổng Giám đốc Vạn Thịnh Phát). Cơ quan điều tra xác định đây là thời điểm bà Lan đưa ra chủ trương sử dụng Công ty An Đông làm pháp nhân phát hành trái phiếu, với mục đích huy động vốn để xử lý khủng hoảng thanh khoản của SCB, thay vì đầu tư sản xuất như quy định pháp luật.

Tuy nhiên, tại phiên phúc thẩm, ông Văn phản bác cáo buộc, khẳng định bữa ăn chỉ mang tính chất xã giao và không liên quan đến việc bàn bạc phát hành trái phiếu. Ông lập luận: “SCB chỉ đóng vai trò phân phối trái phiếu, không phải đơn vị phát hành. Việc quy kết trách nhiệm hình sự dựa trên một buổi gặp mặt là không thuyết phục.” Ông cũng cho rằng giá trị trái phiếu chưa chuyển nhượng mà ông liên quan chỉ khoảng 8.000 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với con số 28.000 tỷ đồng trong cáo trạng.

Bà Trương Mỹ Lan cũng đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh: “Buổi ăn trưa là hoạt động thông thường, không có nội dung họp bàn với đối tác nước ngoài hay chỉ đạo phát hành trái phiếu. Việc gắn kết một bữa cơm với hành vi phạm tội là không hợp lý.”

Hệ thống pháp nhân và cơ chế phạm tội

Cơ quan điều tra xác định hành vi phạm tội của nhóm bà Lan dựa trên một mạng lưới phức tạp gồm 1.460 công ty, trong đó có 46 công ty nước ngoài, cùng gần 1.800 cá nhân đứng tên pháp nhân hoặc khoản vay. Các công ty này được sử dụng để:

• Huy động vốn: 656 công ty vay tiền từ SCB, với 435 công ty hiện có dư nợ không thể thu hồi.
• Chuyển tiền xuyên biên giới: 85 công ty chuyển tiền ra nước ngoài, 63 công ty nhận tiền từ nước ngoài về Việt Nam.
• Phát hành trái phiếu: Từ năm 2018, nhóm bà Lan phát hành 25 gói trái phiếu trị giá 30.869 tỷ đồng thông qua Công ty Chứng khoán TVSI và nhân viên SCB.

Số tiền thu được từ trái phiếu không được sử dụng đúng mục đích mà bị rút tiền mặt, chuyển về nhà riêng của bà Lan hoặc phân bổ cho các cá nhân trong SCB quản lý. Một phần dòng tiền khác được “rửa” thông qua các giao dịch ký khống và chuyển khoản qua nhiều tài khoản trung gian, nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp.

Diễn tiến phiên tòa

Sau phần xét hỏi sáng ngày 28/3, phiên tòa tạm nghỉ và dự kiến nối lại vào ngày 3/4 với phần tranh luận. Các lập luận từ phía bị cáo và kết quả điều tra đang đặt ra thách thức lớn cho hội đồng xét xử trong việc đánh giá tính hợp lý của cáo trạng, đặc biệt là vai trò của bữa cơm trưa trong chuỗi hành vi phạm tội. Kết luận cuối cùng sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định trách nhiệm pháp lý và mức độ thiệt hại của vụ án này.

Theo: Báo Dân việt

Tại phiên tòa phúc thẩm diễn ra vào trưa ngày 26/11, sau hơn 20 ngày xét xử, bà Trương Mỹ Lan, 68 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, cùng 47 bị cáo khác đã kết thúc phần tranh luận liên quan đến các sai phạm tại Ngân hàng SCB. Trong phần phát biểu lời sau cùng trước khi Hội đồng Xét xử (HĐXX) nghị án, bà Lan đã bày tỏ sự tha thiết xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt, đồng thời đề nghị đánh giá lại tội danh và số tiền bị cáo buộc chiếm đoạt.

Trong hơn 20 phút trình bày, bà Lan nhấn mạnh rằng vụ án đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, ước mơ và hy vọng của bản thân bà cũng như hàng chục bị cáo khác. “Đó là điều kinh khủng nhất đối với bị cáo,” bà nói, đồng thời khẳng định đã hy sinh tất cả cho “ngôi nhà” của mình – nơi bà dành trọn tâm huyết. Bà chia sẻ thêm rằng hai con gái của mình chưa từng được ở gần mẹ từ nhỏ do bà giao cho vú nuôi chăm sóc ngay sau khi sinh.

Bà Lan cũng bày tỏ rằng suốt nhiều năm qua, bà luôn nỗ lực kinh doanh với mục tiêu đưa đất nước vươn tầm quốc tế, tìm kiếm mọi nguồn lực để phát triển kinh tế. Bà nhắc đến chồng mình, ông Chu Lập Cơ, người đã dốc sức xây dựng các công trình tiêu chuẩn 5 sao, 6 sao tại Việt Nam. Tuy nhiên, bà cho rằng trong vụ án này, bản thân vừa là bị cáo vừa là bị hại, với nhiều “nỗi oan” chưa được làm sáng tỏ. Dù đối diện với bản án tử hình, bà vẫn bày tỏ mong muốn sớm hoàn trả khoản nợ cho Ngân hàng Nhà nước và đề nghị HĐXX tạo cơ chế đặc thù để xử lý khối tài sản nhằm thanh toán nợ cho ngân hàng và người dân. Bà cũng chia sẻ dự định lâu nay: sau khi trả hết nợ, bà sẽ dành tài sản để lập quỹ từ thiện xây dựng bệnh viện, trường học và nhà ở xã hội cho người nghèo.

“Bị cáo không biết phải làm sao khi các nhà đầu tư tham gia mà không có bị cáo. Nếu quá khó khăn, với tuổi này, cách nhanh nhất là thanh lý SCB, bán tài sản để trả nợ cho Ngân hàng Nhà nước và người dân. Dù tâm huyết và tài sản của bị cáo có mất hết, bị cáo cũng chấp nhận,” bà Lan nghẹn ngào nói.

Phản Đối Tội Danh Tham Ô và Xin Giảm Án Cho Gia Đình, Đồng Phạm

Bà Lan khẩn thiết đề nghị HĐXX không chỉ giảm nhẹ hình phạt mà còn xem xét lại tội danh “Tham ô tài sản,” vốn khiến bà cảm thấy “xấu hổ” khi bị quy kết. Bà cũng xin tòa giảm nhẹ hình phạt cho chồng, cháu gái Trương Huệ Vân và các bị cáo khác, cho rằng mức án sơ thẩm là “quá nặng.”

Trước đó, trong phần tranh luận bổ sung kéo dài hơn 1,5 giờ, bà Lan đã đề nghị Viện Kiểm sát (VKS) và HĐXX xem lại số tiền thiệt hại trong vụ án. Bà bày tỏ sự thất vọng khi SCB từ chối cung cấp tài liệu cần thiết để làm rõ số tiền bà rút ra phục vụ việc đảo nợ hay sử dụng cá nhân. “Bị cáo rất buồn vì không hiểu lý do SCB từ chối cung cấp số liệu cho VKS,” bà nói.

Tranh Cãi Xung Quanh Số Liệu Từ SCB

Trong phần bào chữa ngày 18/11, bà Lan và các luật sư cho biết vừa tiếp cận tài liệu mới, phát hiện 125.000 tỷ đồng (trong tổng số 677.000 tỷ đồng bị cáo buộc chiếm đoạt) là khoản vay từ SCB cũ, trước khi bà tái cơ cấu ngân hàng này. VKS đã yêu cầu SCB cung cấp thông tin về nợ cũ trước khi ba ngân hàng hợp nhất, số nợ tính đến ngày 31/12/2017, và các khoản vay từ năm 2018 đến khi khởi tố vụ án (7/10/2022). Tuy nhiên, tại buổi làm việc ngày 21/11, đại diện SCB từ chối cung cấp thêm với lý do đã nộp đầy đủ tài liệu trong giai đoạn điều tra.

Bà Lan lập luận rằng việc SCB cung cấp số liệu “mập mờ, không rõ ràng” từ đầu đã dẫn đến những kết luận thiếu chính xác về trách nhiệm của bà. “Đến phiên tòa hôm nay, khi được yêu cầu làm rõ, SCB vẫn không hợp tác. Điều này có ý nghĩa gì khi nó liên quan đến số phận của hàng chục người từng làm việc cho SCB đang bị xét xử?” bà đặt câu hỏi đầy bức xúc.

Các luật sư bào chữa cho bà Lan cũng bày tỏ sự thất vọng khi VKS không tranh luận về những tình tiết mới liên quan đến bất thường trong số tiền bị cáo buộc chiếm đoạt.

VKS Giữ Quan Điểm Đề Nghị Án Tử Hình

Trong quá trình xét xử phúc thẩm, VKSND Cấp cao tại TP.HCM giữ nguyên quan điểm từ bản án sơ thẩm, tiếp tục đề nghị HĐXX tuyên án tử hình bà Lan về tội “Tham ô tài sản.” Lý do được đưa ra là hậu quả vụ án đặc biệt nghiêm trọng, chưa từng có tiền lệ, và chưa xác định được thời điểm khắc phục. VKS cho rằng các tình tiết giảm nhẹ của bà Lan chưa đủ để thay đổi mức án tử hình theo Điều 40 Bộ luật Hình sự.

Tuy nhiên, ngày 15/11, khi xem xét đơn kháng cáo, VKS ghi nhận bà Lan đã thành khẩn khai báo và cam kết khắc phục thiệt hại, đề nghị giảm án từ 20 năm xuống còn 16-18 năm tù đối với tội “Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.”

Chiều 26/11, phiên tòa tiếp tục với phần phát biểu lời sau cùng của các bị cáo khác, trước khi HĐXX bước vào nghị án.

Theo: Vnexpress