Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã quyết định giữ nguyên lãi suất tham chiếu ở mức 2% trong cuộc họp ngày 24/7, đánh dấu việc chấm dứt chuỗi 8 lần giảm lãi suất liên tiếp kể từ tháng 6/2024. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang tích cực đàm phán thỏa thuận thương mại với Mỹ, một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của ECB.

Hiện tại, môi trường kinh tế được ECB mô tả là rất bất ổn, đặc biệt là do căng thẳng thương mại leo thang. Tuy nhiên, lạm phát của khu vực đồng euro đã đạt mục tiêu của ECB là 2% vào tháng trước. Các quan chức ECB cho biết nỗ lực hạ nhiệt lạm phát gần như đã hoàn tất. Từ đó, ECB đang hướng đến việc đưa lãi suất về mức trung tính, không kích thích và cũng không kiềm chế tăng trưởng.

Trước những diễn biến phức tạp trong triển vọng trung hạn, ECB vẫn tỏ ra cảnh giác với các thay đổi có thể xảy ra. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của ECB là khả năng đạt được thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ, điều vẫn còn thiếu chắc chắn. Hiện tại, Mỹ là đối tác đầu tư và thương mại lớn nhất của EU, với kim ngạch xuất khẩu 503 tỷ euro (590 tỷ USD) hàng hóa sang Mỹ trong năm ngoái.

Các doanh nghiệp EU hiện phải chịu thuế nhập khẩu lên tới 30% khi bán hàng sang Mỹ. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng ECB có thể sẽ chờ đợi các dự báo tăng trưởng và lạm phát mới, dự kiến được công bố vào tháng 9, trước khi tiếp tục hành động. Việc giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp này cho thấy ECB đang thận trọng trong việc điều chỉnh chính sách tiền tệ, đồng thời theo dõi sát sao các diễn biến kinh tế và thương mại trên phạm vi toàn cầu.

Thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ có thể là một yếu tố then chốt trong việc xác định hướng đi tiếp theo của ECB. Nếu đạt được thỏa thuận, nó có thể giúp giảm bớt căng thẳng thương mại và tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, nếu không đạt được thỏa thuận, ECB có thể phải xem xét lại chính sách tiền tệ của mình để đối phó với những tác động tiêu cực tiềm tàng lên nền kinh tế.

Tổng quan, quyết định giữ nguyên lãi suất của ECB cho thấy sự thận trọng và linh hoạt trong bối cảnh kinh tế và thương mại hiện nay. Các bên liên quan đang chờ đợi các diễn biến tiếp theo và hy vọng rằng ECB sẽ có những bước đi phù hợp để duy trì sự ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Chính sách thuế quan dưới thời Tổng thống Donald Trump có thể mang lại cho ngân sách Mỹ một khoản thu khổng lồ lên đến 2.700 tỷ USD trong thập kỷ tới, theo đánh giá của Morgan Stanley. Chiến lược thuế quan mới được áp dụng gần đây giống như một bức tranh ghép mảnh, với mỗi mảnh là một ngành hàng, một đối tác thương mại khác nhau, tạo nên một tổng thể đa sắc và khó đoán.

Morgan Stanley chỉ ra rằng, chính quyền của ông Trump đã chuyển từ việc áp dụng mức thuế đồng loạt cho toàn bộ hàng nhập khẩu sang chiến lược đánh thuế có chọn lọc – theo từng quốc gia, từng nhóm hàng hóa. Sự thay đổi này khiến chính sách thuế trở nên phức tạp và tác động đến thị trường theo nhiều cách khác nhau.

Cụ thể, 21% tổng kim ngạch nhập khẩu vào Mỹ hiện được miễn thuế, nhưng mức độ miễn trừ rất khác nhau giữa các đối tác. Ví dụ, 30% hàng từ EU và 64% từ Malaysia được miễn thuế. Trong khi đó, Nhật Bản và Hàn Quốc chịu mức thuế tương ứng là 50% và 30%, chủ yếu trong lĩnh vực ô tô và linh kiện.

Việc áp thuế cũng không thống nhất về thời điểm, có mức áp ngay, có mức bị trì hoãn hoặc bị thay đổi theo tiến trình đàm phán. Điều này khiến tác động của chính sách thuế trở nên khó lường hơn bao giờ hết.

Theo tính toán của Morgan Stanley, nếu duy trì mức thu như hiện tại, Kho bạc Mỹ có thể thu tới 2.700 tỷ USD trong 10 năm tới – một con số chưa từng có tiền lệ. Tuy nhiên, đi kèm với đó là rủi ro lạm phát. Đồng USD đã mất giá 10% kể từ đầu năm 2025, trong khi thuế quan leo thang có thể đẩy giá hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh, trực tiếp tạo áp lực lên lạm phát và biên lợi nhuận doanh nghiệp.

Không phải tất cả các ngành đều bị tác động tiêu cực. Các công ty công nghệ có thể hưởng lợi từ đồng USD yếu, nhưng các doanh nghiệp vừa và nhỏ và những công ty phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu lại đang đối mặt với chi phí đầu vào tăng mạnh và rủi ro gián đoạn sản xuất.

Chính sách thuế hiện tại giống như một mê trận, rất động, rất linh hoạt – và cũng rất bất định. Khi cuộc chơi thuế quan bước sang giai đoạn phức tạp hơn, giới đầu tư, doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới – nơi ngân sách Nhà nước có thể bội thu, nhưng đổi lại là áp lực ngày càng lớn đè lên vai chính người dân.

Du khách quốc tế đến Mỹ theo diện không định cư sẽ phải đóng thêm một khoản phí mới, còn gọi là “phí toàn vẹn thị thực” (visa integrity fee), với mức tối thiểu là 250 USD trong năm tài chính 2025. Đây là một phần của đạo luật chi tiêu ‘One Big Beautiful Bill’ mà Tổng thống Donald Trump đã ký vào ngày 4/7.

Khoản phí này áp dụng cho các du khách đến Mỹ dưới các dạng thị thực không định cư như du lịch (B1/B2), du học (F1, M1), lao động tạm thời (H1B), trao đổi văn hóa (J1)… Mức phí 250 USD sẽ được áp dụng trước khi được cấp visa. Những công dân quốc tế bị từ chối thị thực sẽ không phải đóng khoản phí này. Đáng chú ý, mức phí 250 USD có thể được điều chỉnh theo tỷ lệ lạm phát bắt đầu từ năm 2026.

Ngoài ra, khoản phí này là bổ sung cho các chi phí xin cấp thị thực khác. Ví dụ, một người muốn đến Mỹ theo diện H1B có thể phải trả tổng cộng 455 USD, bao gồm 205 USD phí xin thị thực thông thường và 250 USD phí toàn vẹn thị thực mới. Hiện tại, chưa có thông báo chính thức về thời gian áp dụng, nhưng một số công ty dịch vụ visa tại Việt Nam cho biết rằng khoản phí này sẽ được thu vào ngày 1/10.

Du khách cũng có thể được hoàn trả ‘phí toàn vẹn thị thực’ nếu tuân thủ các điều khoản thị thực theo quy định của pháp luật, bao gồm không làm việc trái phép, không quá hạn thị thực quá 5 ngày. Ngoài ra, mẫu khai nhập cảnh trực tuyến I-94 của Mỹ cũng sẽ tăng từ 6 USD lên 24 USD/đơn, áp dụng cho hầu hết du khách.

Biện pháp mới này đã gây ra sự quan ngại rằng sẽ làm rối loạn các kế hoạch du lịch, đặc biệt là trong bối cảnh các sự kiện lớn được tổ chức tại Mỹ, bao gồm Thế vận hội Mùa hè 2028. Phát ngôn viên của Bộ An ninh Mỹ cho biết rằng đạo luật mới giúp khôi phục tính toàn vẹn trong hệ thống nhập cư quốc gia.

Theo Dịch vụ Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trong các năm tài chính từ 2016 đến 2022, khoảng 1-2% du khách không định cư đã ở lại Mỹ dù quá hạn thị thực. Đây là một vấn đề mà chính phủ Mỹ đang tìm cách giải quyết thông qua các biện pháp như phí toàn vẹn thị thực này.

Các chuyên gia dự đoán rằng biện pháp này sẽ ảnh hưởng đến lượng du khách đến Mỹ, đặc biệt là từ các quốc gia có số lượng lớn du khách. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng biện pháp này sẽ giúp tăng cường an ninh và đảm bảo tính toàn vẹn của hệ thống nhập cư quốc gia.

Được biết, việc áp dụng phí toàn vẹn thị thực này là một phần của nỗ lực cải thiện hệ thống nhập cư của Mỹ. Tuy nhiên, vẫn cần thời gian để đánh giá hiệu quả của biện pháp này và tác động của nó đến du khách và nền kinh tế Mỹ.

Hiện tại, du khách cần theo dõi thông tin và cập nhật từ các cơ quan chức năng để hiểu rõ hơn về các quy định và thủ tục mới. Đồng thời, các công ty dịch vụ visa và các chuyên gia nhập cư cũng cần phải cập nhật kiến thức và kỹ năng để hỗ trợ du khách một cách tốt nhất.

Nửa đầu năm 2025, kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều bất ổn, gây ra những khó khăn cho các doanh nghiệp. Mặc dù số liệu từ Cục Thống kê cho thấy kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 219,83 tỷ USD, tăng 14,4% so với cùng kỳ năm trước, và tăng trưởng GDP đạt mức cao nhất trong 15 năm qua, với 7,52%, nhiều doanh nghiệp trực tiếp tham gia thị trường vẫn tỏ ra e dè.

Thông tin trên được chia sẻ tại hội thảo ‘Dự báo kinh tế 6 tháng cuối năm 2025 – Cơ hội và thách thức cho doanh nghiệp’ do Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn và Viện Sáng kiến Việt Nam đồng tổ chức ngày 18/7. Ông Lê Phụng Hào, Chủ tịch Công ty Global AAA Consulting, cho biết trong 10 doanh nghiệp ông quan sát thì có đến 6-7 doanh nghiệp có tâm lý e dè, tiêu cực trước bối cảnh kinh doanh hiện nay.

Ông Hào phân tích rằng dù con số xuất khẩu 6 tháng đầu năm có tăng, nhưng chủ yếu là do các doanh nghiệp tranh thủ thời điểm chính sách thuế quan của Mỹ chưa có hiệu lực. Hiện nay, mức thuế bình quân khoảng 20%, thậm chí lên đến 40% với hàng hóa trung chuyển. Đây là rào cản lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu, đặc biệt là sang Mỹ – thị trường xuất khẩu lớn nhất và đóng góp tỷ trọng cao trong GDP.

Ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, cũng đồng tình rằng nhiều doanh nghiệp đang dần hụt hơi. Không ít doanh nghiệp đã mất đơn hàng do rào cản thuế quan. Thêm vào đó, chính sách từ Mỹ và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc, châu Á của các nền kinh tế lớn như Mỹ và EU khiến môi trường kinh doanh thêm bất ổn.

Về động lực trong nước là đầu tư công, dù Chính phủ thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt, nhưng tiến độ giải ngân vẫn rất chậm. Trong hơn 5 tháng đầu năm, TP.HCM mới giải ngân được hơn 10% vốn đầu tư công. Nhiều dự án hạ tầng giao thông, kênh rạch, trường học, bệnh viện tại TP.HCM vẫn đang gặp vướng mắc pháp lý.

Tuy nhiên, nhìn về 6 tháng còn lại của năm, ông Đinh Hồng Kỳ cho rằng doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội phát triển khi thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận những điểm sáng. Đặc biệt, đầu tư công đang được Chính phủ thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó có việc cải thiện hạ tầng, nhất là khu vực phía Nam.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp đang từng bước tái cấu trúc mô hình hoạt động, chuyển từ tư duy tuyến tính sang tư duy hệ sinh thái mở, giúp giảm phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài. Các xu hướng như chuyển đổi số và ứng dụng AI cũng mở ra không gian tối ưu trong vận hành, phát triển sản phẩm mới và tiếp cận thị trường theo mô hình mới.

Dù vậy, doanh nghiệp vẫn kỳ vọng có thêm các chính sách hỗ trợ dài hạn từ Chính phủ, đặc biệt là tinh thần vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị nhằm hiện thực hóa các mục tiêu kinh tế chung.

Nhìn trong một bức tranh tổng thể toàn bộ khu vực doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Hương, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp (Bộ Tài chính), vẫn giữ quan điểm tích cực. Theo bà, khi doanh nghiệp đã nhận diện rõ các thách thức thì cũng đồng nghĩa với việc có sự chủ động hơn trong xây dựng kịch bản ứng phó, từ đó giảm rủi ro và nâng cao khả năng nắm bắt cơ hội.

Trong kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8,3-8,5% mà Thủ tướng Chính phủ mới đưa ra, khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ trở thành một động lực tăng trưởng mới, bên cạnh các trụ cột truyền thống. Dự kiến trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 101 tỷ USD cho 6 tháng cuối năm, khu vực tư nhân có thể đóng góp tới 60 tỷ USD, tương đương hơn 50%. Đây là con số rất lớn, phản ánh rõ kỳ vọng vào khu vực doanh nghiệp tư nhân.