Trong nỗ lực giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ, dự án ‘Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao’ đã được Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, khởi động. Dự án này đã được phê duyệt theo Quyết định số 557/QĐ-VHL vào ngày 29/3/2024.

Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học, nhấn mạnh rằng dự án này không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn có giá trị nhân văn và đạo lý. Mục tiêu của dự án là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Với sự hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt từ Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP), dự án đã đạt được những kết quả nổi bật. Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Các khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Đặc biệt, lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn. Dự án này thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP), nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan.

Thông qua dự án này, Việt Nam kỳ vọng sẽ nâng cao năng lực giám định ADN, đồng thời tiếp cận công nghệ hiện đại để giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh. Đây cũng là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế, giúp giải quyết những vấn đề liên quan đến người mất tích trong chiến tranh.

Với sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên, dự án này hứa hẹn sẽ mang lại kết quả tích cực, giúp hàng ngàn gia đình liệt sĩ tìm được thông tin về người thân đã mất. Đồng thời, dự án cũng thể hiện sự cam kết của Việt Nam trong việc giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh, góp phần xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho các gia đình và cộng đồng.