Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Phát hiện này không chỉ khiến cộng đồng khoa học感到 ngạc nhiên mà còn có thể làm thay đổi cách tiếp cận của thế giới đối với tài nguyên chiến lược này trong thế kỷ 21.

Đất hiếm, được xem như “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nhiều mặt hàng công nghệ cao, bao gồm pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân. Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với trữ lượng chiếm tới 90% của Trung Quốc và gần 40% của toàn cầu, đã trở thành tâm điểm chú ý trong lĩnh vực khai thác và sử dụng tài nguyên này.

Câu chuyện về mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, sau đó đã xác định rằng các mẫu đá thu thập được tại khu vực này chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng một hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm.

Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Science Advances, đã tiết lộ một phát hiện quan trọng. Phần lớn tài nguyên đất hiếm tại Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định trước đây, mà thực sự có nguồn gốc từ một đợt hoạt động magma diễn ra cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn.

Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn được xem là bí quyết mà chỉ Trung Quốc mới làm chủ trên quy mô công nghiệp. Trong bối cảnh Bắc Kinh đang nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới, nhiều nước phát triển đã phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm kiếm nguồn thay thế và đầu tư vào việc khai thác trong nước.

Đất hiếm không còn đơn thuần là một vấn đề kỹ thuật, mà đã trở thành một vấn đề chiến lược và lợi ích sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang. Việc tìm kiếm và khai thác đất hiếm một cách bền vững sẽ là thách thức lớn cho các quốc gia trên toàn thế giới trong những năm tới.