Trong quá trình thực hiện chức năng quản lý, Ủy ban Nhân dân (UBND) xã Hà Trung, huyện Hà Trung (tỉnh Thanh Hóa) đã nhận được đơn kiến nghị từ 21 hộ dân thuộc tiểu khu 3. Nội dung đơn phản ánh về tình trạng lấn chiếm đất công và làm đường giao thông bị cản trở. Để làm rõ các vấn đề được nêu trong đơn, chúng tôi đã tiến hành tìm hiểu tại tiểu khu 3, xã Hà Trung.

Qua quá trình tìm hiểu, được biết vào năm 1990, thị trấn Hà Trung (cũ) đã bán đất ở cho 23 gia đình thuộc khu chợ Ga (nay là tiểu khu 3), với hướng quay về phía đường sắt. Đồng thời, nhằm tạo điều kiện cho người dân tại các lô đất phía sau đi lại thuận lợi, thị trấn Hà Trung đã mở một tuyến đường nối từ Quốc lộ 1A đến hành lang đường sắt. Tuy nhiên, do tuyến đường này là đường cụt và sát hành lang đường sắt nên người dân ít đi lại.

Đến ngày 12/12/1996, gia đình ông Cao Phú Yên có đơn gửi Chủ tịch UBND thị trấn Hà Trung và khu trưởng tiểu khu 3 xin được mượn phần đất cuối tuyến đường để tăng gia sản xuất. Sau đó, gia đình ông Yên đã sử dụng phần đất trên từ năm 1996 đến nay và xây dựng cổng kiên cố. Thời gian gần đây, do phát sinh nhu cầu đi lại nhiều hơn, các hộ dân giáp hành lang đường sắt đã đến gặp gỡ trao đổi, vận động gia đình ông Yên trả lại đất công là đường đi của khu dân cư nhưng không thành.

Ông Đỗ Văn Việt, đại diện cho 21 hộ dân, bày tỏ sự bức xúc: “Nhiều năm nay, gia đình ông Yên đã lấn chiếm một phần đường giao thông ngõ 11 để sử dụng vào mục đích riêng. Các hộ dân chúng tôi đề nghị chính quyền xã Hà Trung sớm giải quyết triệt để sự việc trên, trả lại đường giao thông cho người dân chúng tôi được hưởng lợi”.

Làm việc với chính quyền xã Hà Trung, chúng tôi được biết, sau khi tiếp nhận đơn kiến nghị của các hộ dân tiểu khu 3, đầu tháng 5/2025, xã Hà Trung đã thành lập tổ công tác tiến hành kiểm tra hệ thống bản đồ địa chính, đường giao thông và thực tế tại khu dân cư. Qua kiểm tra, tuyến đường ngõ 11 vẫn đảm bảo lưu thông cho các hộ dân tiếp giáp với hành lang đường sắt. Tuy nhiên, phần đất quy hoạch đường giao thông giáp với nhà ông Yên hiện đã được rào chắn và xây dựng cổng kiên cố.

Xét thấy đây là hành vi lấn chiếm đất công, xã Hà Trung đã có văn bản yêu cầu gia đình ông Yên tháo dỡ công trình hiện đang có trên đất, trả lại hiện trạng ban đầu của đất giao thông. Tuy nhiên, vào ngày 18/7/2025, khi chúng tôi cùng đại diện lãnh đạo xã Hà Trung đến gặp gỡ các hộ dân, thì công trình cổng ngõ, rào chắn đang có trên đất lấn chiếm vẫn chưa được gia đình ông Yên tháo dỡ.

Ông Đỗ Văn Vinh, Chánh Văn phòng UBND xã Hà Trung, cho biết: “Trong thời gian tới, xã Hà Trung tiếp tục yêu cầu gia đình ông Yên thực hiện nghiêm túc việc tháo dỡ công trình được xây dựng trên đất lấn chiếm và trả lại đất cho Nhà nước quản lý. Sau khi giải tỏa phần đất lấn chiếm, chính quyền xã sẽ rào chắn nhằm tránh các hộ dân vi phạm hành lang đường sắt”.

Trước tình hình trên, để giải quyết dứt điểm kiến nghị của các hộ dân tiểu khu 3, chính quyền xã Hà Trung cần vào cuộc quyết liệt hơn trong việc yêu cầu hộ ông Yên tháo dỡ các công trình, di chuyển cây cối, hoa màu trên đất lấn chiếm, sớm trả lại đất công cho Nhà nước. Điều này còn góp phần giảm tình trạng đơn thư kéo dài, mất an ninh trật tự tại cơ sở.

Lộ trình mới về miễn, giảm tiền sử dụng đất cho doanh nghiệp nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo sẽ được thực hiện từ ngày 1/10/2025, theo quy định được bổ sung vào Luật Đất đai 2024. Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/10/2025. Một điểm đáng chú ý trong luật này là việc bổ sung quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, luật này bổ sung điểm m vào sau điểm l khoản 1 Điều 157 Luật Đất đai 2024 về các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Theo đó, các tổ chức và doanh nghiệp sử dụng đất để xây dựng phòng thí nghiệm, cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở thực nghiệm, sản xuất thử nghiệm và cơ sở vật chất, hạ tầng dùng chung để hỗ trợ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ được miễn hoặc giảm tiền sử dụng đất.

Các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất bao gồm: sử dụng đất vào mục đích sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực ưu đãi đầu tư hoặc tại địa bàn ưu đãi đầu tư; sử dụng đất để thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với người có công với cách mạng, thương binh, hộ gia đình liệt sĩ; sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân; sử dụng đất của đơn vị sự nghiệp công lập; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng cảng hàng không, sân bay; sử dụng đất xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt chuyên dùng; sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; sử dụng đất làm mặt bằng xây dựng trụ sở, sân phơi, nhà kho, nhà xưởng sản xuất; sử dụng đất xây dựng công trình cấp nước sạch và thoát nước, xử lý nước thải; sử dụng đất không phải đất quốc phòng, an ninh cho mục đích quốc phòng, an ninh của doanh nghiệp quân đội, công an.

Law Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025, trừ các điều khoản có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.

Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa vừa có yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát và tham mưu cho UBND tỉnh sửa đổi, bổ sung các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Mục đích của yêu cầu này là đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư có sử dụng đất trên địa bàn tỉnh.

Theo kế hoạch đã được đề ra, trong năm 2025, tỉnh Thanh Hóa cần thực hiện giải phóng mặt bằng cho 686 dự án, với tổng diện tích cần giải phóng mặt bằng lên đến 2.590,719 ha. Trong đó, có 529 dự án đầu tư công với diện tích cần giải phóng mặt bằng là 1.484,934 ha và 157 dự án đầu tư của doanh nghiệp với diện tích cần giải phóng mặt bằng là 1.105,785 ha.

Đến ngày 15/6/2025, toàn tỉnh đã giải phóng mặt bằng được 1.299,328 ha/2.590,719 ha, đạt 50,15% kế hoạch đề ra. Để đảm bảo hoàn thành 100% công tác giải phóng mặt bằng theo kế hoạch, UBND tỉnh Thanh Hóa đã yêu cầu Chủ tịch UBND các phường, xã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, đối thoại để nâng cao nhận thức, tư tưởng, tạo sự đồng thuận, thống nhất của người dân trong công tác giải phóng mặt bằng.

UBND tỉnh Thanh Hóa cũng giao Sở Nông nghiệp và Môi trường rà soát, tham mưu UBND tỉnh sửa đổi, bổ sung các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Bên cạnh đó, Sở cũng được yêu cầu báo cáo kết quả thực hiện công tác giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư có sử dụng đất với UBND tỉnh trước ngày 31/7/2025.

Việc đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng là cần thiết để đáp ứng tiến độ thực hiện các dự án đầu tư có sử dụng đất trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, việc sửa đổi, bổ sung các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cũng giúp đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất. Qua đó, tỉnh Thanh Hóa kỳ vọng sẽ hoàn thành mục tiêu giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Trước những thách thức và yêu cầu đặt ra, tỉnh Thanh Hóa đang nỗ lực để hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án đầu tư.