Chính quyền địa phương hai cấp đang được triển khai tại nhiều địa phương trên cả nước. Tuy nhiên, quá trình vận hành mô hình này đang gặp phải một số khó khăn do đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã còn thiếu chuyên môn và kỹ năng cần thiết. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đang chủ động đề xuất với Bộ Nội vụ để được hỗ trợ đào tạo cấp tốc đội ngũ cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu vận hành mô hình chính quyền hai cấp hiệu quả.

Tại tỉnh Nghệ An, Giám đốc Sở Nội vụ Nguyễn Viết Hưng cho biết rằng nhiều cán bộ cấp xã hiện nay còn bỡ ngỡ, chưa quen với nhiệm vụ được giao. Sở đã thành lập 5 tổ công tác để hỗ trợ các xã, tuy nhiên vẫn cần sự hỗ trợ từ Bộ Nội vụ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao chuyên môn và kỹ năng cần thiết.

Tương tự, tại thành phố Hà Nội, bà Nguyễn Thị Liễu, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết một số cán bộ thuộc cấp xã cũ gần như ‘trắng’ về chuyên môn vì yêu cầu công việc mới hiện nay rất khác. Sở Nội vụ Hà Nội kiến nghị Bộ sớm ban hành đề cương tập huấn về kỹ năng, tình huống và nghiệp vụ chuyên sâu để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nâng cao năng lực.

Việc tổ chức lại bộ máy cũng kéo theo khối lượng công việc tăng mạnh. Giám đốc Sở Nội vụ Nghệ An nhận định chủ tịch UBND xã hiện nay phải kiêm nhiệm cả phần việc của chủ trong khi bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ cấp thiết từ Bộ Nội vụ để giúp đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã có thể đáp ứng được yêu cầu mới.

Tại tỉnh Lâm Đồng, lãnh đạo Sở Nội vụ nêu ra một trường hợp điển hình là một chuyên viên từng tinh thông chuyên môn tại cấp tỉnh, nhưng khi về xã – nơi được chuyển giao về hơn 1.000 thủ tục hành chính – cũng gặp nhiều khó khăn ban đầu. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc đào tạo và hỗ trợ đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.

Nhiều địa phương đã chủ động tìm giải pháp để hỗ trợ cán bộ, công chức cấp xã. Tại thành phố Đà Nẵng, lãnh đạo Sở Nội vụ cho biết đã phối hợp với VNPT, các trường đại học công nghệ thông tin và đội ngũ thanh niên tình nguyện để hỗ trợ vận hành hệ thống mới ở cấp xã. Lâm Đồng cũng thành lập các đoàn công tác từ cấp sở, ngành đến tận xã để hướng dẫn trực tiếp.

Tuy nhiên, lãnh đạo các địa phương đều khẳng định đây chỉ là giải pháp tình thế, điều cần thiết hơn là Bộ Nội vụ sớm ban hành khung chương trình đào tạo phù hợp với yêu cầu mới. Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà khẳng định cần tăng cường tạm thời đội ngũ có chuyên môn sâu cho cấp xã và đánh giá công khai, dân chủ, chính xác đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để cơ cấu lại và nâng cao chất lượng.

Bộ Nội vụ sẽ tham mưu để ban hành nghị định về áp dụng KPI đánh giá cán bộ, công chức. Đồng thời, cần quan tâm đầy đủ đến điều kiện sống, tư tưởng của cán bộ khi điều chuyển về trung tâm hành chính mới. Sự hỗ trợ và hướng dẫn kịp thời từ Bộ Nội vụ sẽ giúp các địa phương triển khai hiệu quả mô hình chính quyền hai cấp.

Để hiện thực hóa kỳ vọng của người dân về hành chính công vụ, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Điều này đòi hỏi một sự chuyển biến căn bản trong cách thức làm việc và phục vụ người dân.

Tiến sĩ Phạm Đi, Học viện Chính trị khu vực III, cho rằng để kỳ vọng về hành chính công vụ sớm trở thành hiện thực, đòi hỏi từng cán bộ, công chức xã phường phải tự thay đổi tư duy, tác phong và lối làm việc. Trước đây, một số nơi vẫn tồn tại tâm lý người dân phải xin, trình, gặp mặt, thậm chí nhờ vả để được giải quyết công việc.

Một số cán bộ xem việc ngồi đủ giờ là hoàn thành nhiệm vụ, chưa coi sự hài lòng của người dân là thước đo thành công. Cơ chế mới đã đặt ra những nguyên tắc khác, trong đó nổi bật là hành chính phải phục vụ thay vì phải xin, kết quả công việc được đo bằng hiệu quả và sự hài lòng chứ không chỉ bằng quy trình đã hoàn tất.

Cán bộ phải làm hết việc chứ không chỉ hết giờ, phải tận tâm tiếp dân và không được lơ là, bỏ bê công vụ vì những thói quen như nhậu nhẹt hay tụ tập vô nghĩa trong giờ làm việc. Mới đây, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã nhấn mạnh yêu cầu rất rõ ràng: ‘Cán bộ cơ sở phải đi làm đúng giờ, không được nhậu nhẹt, bỏ bê công việc’.

Trong một nền hành chính hiện đại, kỷ luật công vụ và thái độ tận tụy là những điều kiện tiên quyết để phục vụ người dân hiệu quả và minh bạch. Khi địa giới hành chính thay đổi, quy mô xã phường mở rộng, dân cư đông hơn, nhu cầu phục vụ sẽ ngày càng đa dạng và phức tạp.

Một trong những chuyển biến quan trọng nhất của mô hình mới là chuyển sang thực tiễn đời sống, sang ứng dụng công nghệ thông tin và số hóa, từ hành chính sang đồng hành và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp để phát triển. Những yêu cầu rất cụ thể đã được đặt ra: cán bộ xã phường phải làm việc đủ tám tiếng mỗi ngày, không tự ý rời nhiệm sở, càng không được lấy lý do giao lưu, tiếp khách để nhậu nhẹt trong giờ hành chính.

Đây không chỉ là lời nhắc nhở, căn dặn bình thường, mà là động thái cứng rắn nhằm chấn chỉnh kỷ luật, khắc phục tình trạng sáng cắp ô đi, tối cắp về; sáng kính thưa, trưa kính gửi, chiều kính mời… vẫn tồn tại chỗ này chỗ kia. Bởi mỗi lần bê trễ hay thiếu trách nhiệm, hậu quả không chỉ là hồ sơ chậm giải quyết mà là niềm tin của người dân.

Để đáp ứng các yêu cầu mới, đội ngũ cán bộ cơ sở phải hội đủ những phẩm chất và năng lực mới: tận tâm với dân, coi sự hài lòng là sứ mệnh; làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật… Nắm vững pháp luật, công nghệ và nghiệp vụ hiện đại; chủ động đề xuất giải pháp thay vì chỉ chờ chỉ thị; gần dân, sát thực tiễn, giải quyết nhanh chóng và minh bạch mọi yêu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Đây không chỉ là thước đo về năng lực chuyên môn, mà còn là chuẩn mực về nhân cách công bộc thời đại mới. Người dân không còn phải xin xỏ, mà được phục vụ tận tâm như một quyền hiển nhiên. Nhiều cán bộ sẽ phải học lại kỹ năng, rèn lại kỷ luật và thay đổi những thói quen cũ để thích nghi với cách làm việc mới.

Đó là con đường duy nhất để nền hành chính trở thành hành chính phục vụ, hiện đại, hiệu quả; để chính quyền gần dân hơn, liêm chính hơn. Đó cũng là lời nhắc nhở cải cách hành chính không chỉ là những văn bản, khẩu hiệu hay cuộc họp, mà phải được đo bằng sự đổi thay thực chất trong thái độ và hành vi của mỗi cán bộ.

Khi người dân cảm nhận được sự tận tụy, minh bạch và kỷ luật từ chính những công bộc gần gũi nhất, niềm tin xã hội sẽ được củng cố, tinh thần đoàn kết và đồng thuận sẽ lan tỏa. Một nền hành chính phục vụ đúng nghĩa chỉ hình thành khi trách nhiệm trở thành bổn phận tự giác, và sự hài lòng của dân trở thành mục tiêu cao nhất.

Ngoài ra, từ ngày 15-8, ngoài tiền lương, hai nhóm cán bộ, công chức làm công tác chuyên trách sẽ được nhận hỗ trợ thêm 5 triệu đồng/tháng. Đây là một động thái nhằm nâng cao đời sống và thu nhập của đội ngũ cán bộ, công chức, giúp họ có thể tập trung vào công việc và phục vụ người dân tốt hơn.

Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã triển khai các biện pháp phòng chống bão số 3 nhằm bảo vệ an toàn tuyệt đối cho cán bộ, công chức, người dân đến liên hệ công tác cùng hệ thống hồ sơ và trang thiết bị. Trước diễn biến phức tạp của bão Wipha, cơ quan này đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa và ứng phó tại chỗ.

Thực hiện Công văn số 470/TANDTC-VP ngày 20/7/2025 của Tòa án nhân dân tối cao và các chỉ đạo khẩn cấp từ Ban Chỉ đạo phòng, chống thiên tai của tỉnh, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh đã yêu cầu các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ diễn biến của bão, cập nhật liên tục các bản tin dự báo thời tiết, chuẩn bị đầy đủ các phương án phòng ngừa, ứng phó tại chỗ. Đồng thời, phân công trực ban 24/24 giờ, sẵn sàng xử lý các tình huống phát sinh.

Nhiều Tòa án khu vực trên địa bàn tỉnh đã ban hành quyết định thành lập Ban phòng, chống lụt bão. Ban này có nhiệm vụ xây dựng phương án cụ thể theo từng cấp độ rủi ro, phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng thành viên, tổ chức trực ban nghiêm túc và thường xuyên báo cáo về Tòa án nhân dân tỉnh khi có diễn biến bất thường xảy ra.

Tại Tòa án nhân dân khu vực số 4 – Quảng Ninh, Chánh án đã khẩn trương quán triệt nội dung Công văn số 470 đến toàn thể cán bộ, công chức, người lao động trong đơn vị và chỉ đạo triển khai ngay các biện pháp phòng, chống bão. Đối với tập thể lãnh đạo, yêu cầu cập nhật và theo dõi sát tình hình bão; chỉ đạo, bố trí cán bộ trực 24/24 tại các trụ sở Tòa án có nguy cơ ngập úng cao.

Cán bộ trực tại các trụ sở này được yêu cầu kiểm tra toàn bộ cơ sở vật chất, triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn như: đóng kín cửa chính, cửa sổ tại phòng làm việc, phòng họp, hội trường; tắt thiết bị điện sau giờ làm việc; di chuyển và chằng buộc chắc chắn các vật dụng như chậu hoa, cây cảnh tại hành lang. Đồng thời, các cán bộ trực tại các trụ sở cũng phải thường xuyên cập nhật, báo cáo tình hình tại đơn vị để lãnh đạo tổng hợp, báo cáo cấp trên và kịp thời có giải pháp ứng phó khi bão đổ bộ.

Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Xuân Thiện cho biết, Tòa án nhân dân tỉnh đã ban hành văn bản chỉ đạo ngay từ đầu, yêu cầu các đơn vị rà soát phương án ứng phó thiên tai theo phương châm “4 tại chỗ”, tuyệt đối không được chủ quan. Các đơn vị phải theo dõi chặt chẽ bản tin thời tiết, bám sát chỉ đạo từ Trung ương, Tòa án nhân dân tối cao và UBND tỉnh để điều chỉnh kịp thời phương án xử lý phù hợp với diễn biến thực tế.

“Công tác đảm bảo an toàn tính mạng con người và tài sản công là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi đã phân công lãnh đạo trực cơ quan và bố trí lực lượng trực hành chính, bảo vệ 24/24 giờ để sẵn sàng ứng phó các tình huống đột xuất. Trong trường hợp thời tiết xấu tác động đến hoạt động xét xử, các đơn vị được chủ động điều chỉnh lịch làm việc, hoãn phiên tòa và thông báo kịp thời đến các bên liên quan để bảo đảm quyền lợi của đương sự và tránh gián đoạn tố tụng”, Chánh án Nguyễn Xuân Thiện nhấn mạnh.

Ông Thiện cũng khẳng định: “Chúng tôi xác định rõ trách nhiệm kép: vừa bảo vệ an toàn trong thiên tai, vừa duy trì ổn định hoạt động chuyên môn. Tuyệt đối không được lơ là, chủ quan, nhất là trong bối cảnh thời tiết hiện nay diễn biến nhanh, phức tạp và khó lường”.

Tại Tòa án nhân dân khu vực 2 – Quảng Ninh, công tác phòng chống bão cũng được triển khai với tinh thần cảnh giác cao. Ông Bùi Văn Tuấn, Chánh án Tòa án nhân dân khu vực 2 chia sẻ: “Mặc dù trụ sở mới xây dựng, song khu vực đặt trụ sở thoáng gió. Bão số 3 vào tháng 9 năm ngoái đã từng ảnh hưởng đáng kể nên năm nay đơn vị càng chủ động hơn. Chúng tôi đã gia cố cửa kính, kiểm tra mái tôn, đồng thời di chuyển toàn bộ hồ sơ quan trọng đến nơi an toàn, đảm bảo không để xảy ra thiệt hại khi bão đổ bộ”.

Từ công tác chỉ đạo đến triển khai thực tế tại các đơn vị cơ sở, có thể thấy rõ tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, chủ động của toàn hệ thống Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh trong ứng phó với bão số 3. Mục tiêu cao nhất là bảo đảm an toàn tuyệt đối cho con người, cơ sở vật chất và hồ sơ tài liệu; đồng thời duy trì hoạt động chuyên môn không bị gián đoạn, góp phần cùng địa phương vượt qua thiên tai với tổn thất thấp nhất.

Sau khi tỉnh Đắk Lắk được hợp nhất, hàng ngàn cán bộ, công chức, viên chức từ phía Đông đã phải rời xa gia đình để lên phía Tây của tỉnh nhận nhiệm vụ tại trung tâm hành chính mới. Quá trình chuyển đổi này không tránh khỏi những khó khăn, vất vả ban đầu, nhưng với sự đồng hành và hỗ trợ từ gia đình, họ đã dần hòa nhập và yên tâm công tác.

Theo lãnh đạo Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk, gần 1.000 cán bộ, công chức, viên chức từ phía Đông của Đắk Lắk đã đến nhận nhiệm vụ tại các cơ quan của tỉnh. Họ đã chủ động sắp xếp cuộc sống, sẵn sàng thích nghi và hoàn thành nhiệm vụ được giao. Sự chuyển đổi này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của các cán bộ, công chức, viên chức mà còn ảnh hưởng đến cả gia đình họ.

Nhiều gia đình cán bộ, công chức, viên chức đã phải thuê nhà để ở và đưa con nhỏ đi cùng. Chị Nguyễn Nữ Đạt Minh Như, công tác tại Sở Tài chính, chia sẻ: “Vợ chồng tôi có nhà riêng tại phường Tuy Hòa, nhưng khi lên phường Buôn Ma Thuột công tác, chúng tôi thuê nhà nguyên căn để gia đình thuận tiện sinh hoạt. Vì hai con còn nhỏ nên chúng tôi đưa các cháu đi cùng. Thời gian đầu, bà ngoại theo lên để trông nom hai cháu; còn bà nội ở lại để dọn dẹp và giữ nhà. Sự hỗ trợ, giúp đỡ của gia đình hai bên giúp chúng tôi rất yên tâm công tác”. Tỉnh Đắk Lắk đang tiếp tục hỗ trợ các cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình chuyển đổi.

Không chỉ gia đình chị Như, nhiều gia đình khác cũng phải đưa con đi cùng hoặc gửi lại cho ông bà chăm sóc. Bà Nguyễn Thị Như Hòa, ở phường Tuy Hòa, cho biết: “Cái gì mới cũng sẽ không tránh khỏi những khó khăn, nhưng các con cứ yên tâm, có gia đình làm điểm tựa, các con cứ mạnh mẽ tiến lên, dốc sức cho công việc, vì sự phát triển của quê hương”. Những lời khuyên này đã giúp các cán bộ, công chức, viên chức yên tâm và tự tin hơn trong công việc.

Nhiều ông bà đã sẵn sàng chia sẻ khó khăn và làm điểm tựa cho con cái. Bà Đào Thị Xuân, ở phường Tuy Hòa, nhận trách nhiệm trông nom nhà cửa và chăm sóc cháu gái để con dâu yên tâm công tác. Bà Xuân bảo: “Thương các con công tác xa nhà nên ông bà cố gắng hỗ trợ chăm sóc các cháu để các con yên tâm công tác, phát huy năng lực”. Bộ Nội vụ đang tiếp tục theo dõi và hỗ trợ các địa phương trong việc sắp xếp và ổn định cuộc sống cho cán bộ, công chức, viên chức.

Cùng quan điểm đó, ông Đỗ Ngọc Tân, ở phường Tuy Hòa, dù đã ngoài 70 tuổi vẫn đảm nhận chăm sóc hai cháu để vợ chồng con gái yên tâm làm việc trong thời gian đầu. Ông Tân cho hay: “Khi ổn định, cháu bé sẽ được ba mẹ đón lên ở cùng; còn cháu lớn sẽ ở lại cùng ông bà học cho hết bậc phổ thông. Gia đình luôn là điểm tựa. Và khi có điểm tựa vững chắc, khó khăn nào các con cũng sẽ vượt qua để chung tay xây dựng quê hương Đắk Lắk phát triển”. Ông Tân đã thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của một người lớn tuổi đối với con cháu.