>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần tính đến hài hòa… lợi ích

Chính sách thuế thu nhập cá nhân đã và đang cho thấy nhiều bất cập tồn tại khi nguồn thu luôn cao và vượt dự toán, trong khi cuộc sống của người nộp thuế vẫn khó khăn – Ảnh minh họa: ITN

Anh bạn tôi đập khá mạnh chiếc điện thoại xuống mặt bàn lộ rõ vẻ bực tức:

– Không hiểu tại sao lại có sự chậm trễ về việc điều chỉnh mức nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và giảm trừ gia cảnh trong khi dân chúng phản đối, báo chí lên tiếng mạnh mẽ đến như thế này rồi mà vẫn không có thông tin trả lời, giải thích hay điều chỉnh kế hoạch sửa đổi cho hợp lý.

Anh ngồi cạnh nói theo:

– Dân làm công ăn lương phải nộp đủ loại bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp, phí công đoàn còn ma chay, cưới xin, giỗ chạp, thăm hỏi ốm đau ở chỗ làm việc… cái gì cũng cấu vào lương. Hàng tháng, cầm phiếu lương thấy phần nộp thuế TNCN là xót lắm. Giảm phần ấy là chí ít cũng không phải căng mắt lên căn khi đổ xăng xe. Cay nhất là tháng nào tăng ca, thêm giờ cày bở hơi tai thì bị lên mức chịu thuế bị trừ nhiều hơn. Bất công và bấp cập quá các ông ạ.

Mấy anh em ngồi cà phê ngày nghỉ mà nghe đủ lời than phiền từ giới làm công ăn lương. Anh Tiến làm kinh doanh nhỏ thì cứ tủm tỉm cười. Anh Long bạn tôi làm cho công ty nước ngoài lâu năm thì giận dỗi:

– Ông Tiến này, cửa hàng của ông doanh thu và lãi ròng hàng tháng cao gấp nhiều lần tôi mà tôi thấy chả phải nộp thuế TNCN như thế có công bằng không nhỉ? Tiếng là trưởng phòng làm ở công ty, tập đoàn lớn, nhưng tiền phải gọi ông chủ quán bán thiết bị điều hoà bằng cụ ông Tiến nhỉ. Tí ông trả tiền cà phê hết đi nhé.

Anh Tiến cười khì khì, nhưng vẫn cãi:

– Chính sách thì anh đi mà hỏi Nhà nước, Chính phủ, chính quyền nhé, tôi thì cứ thế đấy, cà phê cứ để đấy tôi trả. Ông đòi công bằng thì ông phải bảo đi thu thuế TNCN của đội ca sĩ, diễn viên ấy, thù lao, cát xê, tiền đi dự tiệc, sự kiện ấy… đè ra nộp thuế hết thì mới công bằng. Các điểm du lịch tâm linh, đền chùa ấy cũng hạch toán rồi kiểm toán làm đủ thì hãy tị nạnh nhé.

Theo chuyên gia, việc sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân cần làm sớm và tính đến hài hòa lợi ích của các thành phần trong xã hội – Ảnh minh họa: ITN

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Nên “khoan thư sức dân”

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Sao phải chờ đến 2026?

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần lưu ý đến lợi ích của người có thu nhập thấp

Ngồi nghe các anh tranh cãi kiểu bình dân “ngồi thùng trấu nói chuyện thế giới”, thật đấy, nhưng đó là tiếng nói thật lòng, bức xúc thật lòng của người dân lao động với chính sách về thuế TNCN.

Người lao động có trình độ cao, cống hiến, đóng góp nhiều mới đạt mức lương để nộp thuế TNCN, nhưng vì có thu nhập cao nên họ có quyền hưởng và đòi hỏi cuộc sống có mức độ, chất lượng cao. Họ dám vay ngân hàng để mua nhà, mua ô tô trả góp và ra sức làm việc để trả nợ và tích luỹ.

Trong khi mức bậc đóng thuế TNCN cứ như cái cầu thùm nơi lễ hội mùa xuân. Người lao động phải căn sao cho mức thu nhập của mình ngấp nghé ngưỡng phải nộp ở mức cao để tránh bị thiệt. Chứ nộp tới mức 35% thì nói thật “của đau con xót”, hùng hục cày ải làm việc để rồi có khi bản thân không kịp hưởng gì ngoài giấc ngủ mê mệt sau những giờ làm việc căng thẳng, mệt mỏi thì quả thực là bất công.

Có người có bố mẹ già tuy có lương hưu, nhưng khi các cụ ốm đau thì số tiền thuốc phải chi ngoài bảo hiểm chi trả sẽ ngốn nhanh số tiền các cụ tiết kiệm và con cái sẽ còng lưng ra gánh dù các cụ không hề được là đối tượng giảm trừ gia cảnh.

Nhiều gia đình có bố, mẹ làm việc lương cao mà vẫn hết sức túng bấn khi có việc, giấc mơ cho con cái học trường quốc tế lại xa vời hơn với người kinh doanh nhỏ lẻ chẳng công ty, biển hiệu mà thực thu thì lại cao gấp nhiều lần.

Dòng chảy kinh tế trong xã hội được tạo bởi nhiều nguồn và các mắt xích liên kết với nhau, không giảm thuế TNCN bắt buộc người lao động phải thắt chặt chi tiêu, hàng hoá sẽ không lưu thông, dịch vụ không phát triển…, các doanh nghiệp sản xuất sẽ ứ đọng sản phẩm, dịch vụ, nhu yếu phẩm cũng tiêu thụ kém sẽ kéo lùi cả nền kinh tế lại.

Điều chỉnh thuế TNCN sớm chính là “khoan thư sức dân” làm kế “sâu rễ, bền gốc”, vì dân có giàu thì nước mới mạnh. Rất mong các nhà làm chính sách lắng nghe tiếng nói người dân, doanh nghiệp đừng “mũ ni che tai” lảng tránh sự thật là người lao động đang rất mong sự điều chỉnh sớm.

Giới trẻ có câu “nếu muốn người ta sẽ tìm cách, không muốn người ta sẽ tìm lý do”, việc hãy biến khẩu hiệu “nhân dân là trên hết, trước hết” thành hiện thực bằng việc tìm cách nhanh chóng điều chỉnh mức nộp thuế TNCN mức giảm trừ gia cảnh đảm bảo hài hoà lợi ích giữa nhà nước và nhân dân.

Tổng cục thuế công bố năm 2022 cả nước  thu thuế TNCN đạt 166.733 tỉ đồng, đạt 138% dự toán và tăng 27% so với cùng kỳ năm 2021. Như vậy, so với mức dự toán đề ra vào đầu năm, thuế TNCN năm 2022 đã thu vượt 48.658 tỉ đồng. Trong 10 năm qua, số thu thuế TNCN đã tăng gấp 3,6 lần, đạt mức kỷ lục vào năm 2022. 

Thuế thu nhiều số vốn đầu tư công bị đọng lại, nằm đấy trong khi đời sống sinh hoạt nhân dân lao động thì gặp nhiều khó khăn, người dân bức xúc thì cần lắm sự lên tiếng của nhà quản lý có trách nhiệm. Người lao động mong chờ đón nhận tin vui mới về thuế TNCN trong tiết xuân ấm áp dễ chịu biết bao nhiêu?

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]

>> Điều chỉnh thuế thu nhập cá nhân để đảm bảo công bằng

Gánh nặng của người nộp thuế được cho xuất phát từ các quy định đã lỗi thời của Luật Thuế thu nhập cá nhân – Ảnh minh họa: TBTC

Dự thảo chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh năm 2023 đang được Bộ Tư pháp tổng hợp lấy ý kiến, trong đó nội dung liên quan đến việc xây dựng Luật Thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi đang thu hút sự quan tâm của công chúng.

Dự thảo này xem xét giảm bậc tính thuế với người làm công ăn lương từ 7 xuống 5, riêng mức giảm trừ gia cảnh sẽ chưa điều chỉnh. Sự điều chỉnh số bậc tính thuế là cần thiết và không phải đến bây giờ mới được đề cập đến.

Theo Bộ Tài chính, Việt Nam có thể nghiên cứu để cắt giảm số bậc từ 7 bậc xuống 5 bậc thuế; cùng với việc xem xét nới rộng khoảng cách thu nhập trong các bậc thuế, đảm bảo điều tiết ở mức cao hơn vào những người có thu nhập ở bậc thuế cao. Thực hiện theo hướng này sẽ góp phần đơn giản hóa, giảm số bậc thuế nhằm tạo thuận lợi cho công tác kê khai, nộp thuế.

Nhiều người nộp thuế cho rằng, quy định mức tính thuế thu nhập cá nhân với người lao động hưởng lương là từ 11 triệu đồng/tháng đã rất lạc hậu, nhất là so với mức sống ở đô thị. Mức tính thuế này phải từ 15 triệu đồng/tháng trở lên. Còn mức giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/tháng chưa hợp lý  so với thực tế chi tiêu cơ bản cho người phụ thuộc, nhất là chi phí học hành cho con và cha, mẹ già ốm, đau bệnh tật…

Mức giảm trừ này, mỗi tháng phải từ 6 triệu đồng/tháng thì mới phù hợp. Đáng nói là, luật quy định các khoản được giảm trừ hiện nay, chỉ được giảm trừ thuế cho người phụ thuộc, chi phí đóng bảo hiểm, từ thiện, khuyến học. Trong khi, nhiều khoản chi thực tế, hợp lý của người nộp thuế chưa được giảm trừ.

Hoặc câu chuyện về thuế TNCN của chuyên gia đang làm việc cho doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở TP.HCM cũng vậy. Thu nhập trên 80 triệu đồng/tháng phải đóng thuế thu nhập cá nhân 35% là rất cao, chưa phù hợp với Việt Nam. Nó sẽ không khuyến kích người lao động trình độ, chuyên môn cao trong nước phấn đấu làm việc ở những vị trí quản lý cấp cao. Áp lực công việc phải đi đôi với nguồn thu nhập xứng đáng, song sau khi trừ thuế thu nhập cá nhân thì thực tế không chênh lệch bao nhiêu so với lao động ở cấp trung.

Để đảm bảo công bằng, sòng phẳng với người nộp thuế, chuyên gia cho rằng, cần sửa đổi toàn diện bằng cách thiết kế lại luật này và bắt đầu từ tư duy đánh thuế – Ảnh minh họa: Internet

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần tính đến hài hòa… lợi ích

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Nên “khoan thư sức dân”

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Sao phải chờ đến 2026?

Các chuyên gia kinh tế nhìn nhận, bây giờ mới thực hiện lấy ý kiến về sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân là rất chậm trễ, vì luật này có nhiều bất cập, nhất là khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng 20% thì mới điều chỉnh luật. Chính vì vậy, trong quy định mới của luật, nên cho phép Chính phủ được phép điều chỉnh mức chịu thuế thu nhập cá nhân khi CPI tăng từ 5% trở lên. Từ đó giúp luật theo sát được với biến động thực tế cuộc sống hơn, vì nếu chờ Quốc hội sửa luật sẽ rất lâu.

Dưới góc nhìn của chuyên gia Luật, Luật sư Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp TP.HCM cho rằng, Luật Thuế thu nhập cá nhân có đến 7 mức tính, gây khó khăn cho việc tính thuế, tạo áp lực cho người nộp thuế. Trong khi, khoảng cách giữa các bậc chưa hợp lý, ngắn và hẹp, nên rút ngắn lại còn 5 bậc”.

Việc giảm 2 bậc thuế thấp nhất sẽ hỗ trợ số đông người thu nhập trung bình tăng khả năng chi tiêu, kích thích tiêu dùng, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng tốt hơn và số hụt thu từ nhóm thu nhập thấp hơn sẽ được bù đắp bởi số tăng thu ở nhóm thu nhập cao hơn. Theo đó, điều này thậm chí còn giúp tăng thu cho NSNN. Đây là một mũi tên trúng hai đích khi điều chỉnh chính sách thuế.

Dễ thấy, luật thuế TNCN hiện hành đang bộc lộ nhiều vấn đề bất cập và cơ quan quản lý cũng đã thừa nhận trong dự thảo. Như nếu được thông qua đi chăng nữa thì cũng phải chờ đến 4 năm sau  (dự kiến đến 2026), Luật thuế TNCN sửa đổi mới có thể áp dụng, thì liệu rằng có quá chậm trễ và tới lúc đó, quy định luật liệu có lỗi thời ngay lúc ban hành hay không?

Vì vậy, cần sửa Luật thuế TNCN cho đúng nguyên tắc, bản chất của thuế là doanh thu trừ chi phí và có thu nhập mới phải nộp thuế. Cần phải sớm hoàn thiện dự thảo và trình các cấp có thẩm quyền thông qua Luật thuế TNCN sửa đổi, không nên để người dân phải chờ quá lâu và chứng kiến sự loay hoay với các điều khoản chỉnh sửa.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]

>> Vì sao phải chờ CPI tăng trên 20% mới điều chỉnh giảm trừ gia cảnh?

Luật Thuế thu nhập cá nhân được Quốc hội khóa XII thông qua ngày 20/11/2007, có hiệu lực từ ngày 1/1/2009 (được sửa đổi, bổ sung 2 lần vào năm 2012 và năm 2014). Theo đề xuất, dự án sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ được Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025) và thông qua dự án luật Thuế thu nhập cá nhân tại Kỳ họp tháng 5/2026.

Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân, cần lưu ý đến lợi ích của người có thu nhập thấp – Ảnh minh họa: TN

Thu thuế TNCN tăng cao

Thực tế những năm qua cho thấy, số thu về thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công luôn tăng qua từng năm. Thu thuế thu nhập cá nhân tăng từ mức chỉ 5.000 tỷ đồng (2006) lên trăm nghìn tỷ đồng. Năm 2019 đánh dấu lần đầu tiên số thu thuế thu nhập cá nhân vượt mức 100 nghìn tỷ đồng, đạt 109,4 nghìn tỷ đồng.

Năm 2020 và 2021, dù bị ảnh hưởng của dịch COVID-19 nhưng số thu từ thuế thu nhập cá nhân vẫn tăng so với các năm trước, đạt hơn 110 nghìn tỷ đồng. Đặc biệt, mức tăng này vẫn có được ngay cả khi từ 1/7/2020, mức giảm trừ gia cảnh cũng đã được Quốc hội đồng ý tăng từ 9 triệu lên 11 triệu đồng/tháng.

Luật Thuế thu nhập cá nhân đã góp phần quan trọng trong điều tiết thu nhập của các tầng lớp dân cư, đảm bảo động viên một cách hợp lý thu nhập dân cư; khuyến khích minh bạch các nguồn thu nhập của cá nhân trong lao động, sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng.

Tuy nhiên, chính sách thuế thu nhập cá nhân đã phát sinh một số hạn chế, bất cập cần được nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn hiện nay, nhằm kịp thời tháo gỡ vướng mắc và tạo thuận lợi hơn nữa cho người nộp thuế, đảm bảo tính minh bạch và đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Mới đây, Chính phủ đề xuất xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) và đề nghị đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025, trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025), thông qua tại Kỳ họp thứ 11 (tháng 5/2026). Như vậy người nộp thuế thu nhập cá nhân sẽ phải chờ đến hơn 3 năm nếu những đề xuất sửa đổi được thông qua theo lộ trình này.

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Cần tính đến hài hòa… lợi ích

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Nên “khoan thư sức dân”

>> Sửa Luật Thuế thu nhập cá nhân: Sao phải chờ đến 2026?

Nhiều ý kiến cũng cho rằng, với tình hình phát triển của nền kinh tế – xã hội cũng như mức tăng thu nhập người dân, biến động tăng của lạm phát trong thời gian qua thì việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân là rất cần thiết – Ảnh minh họa: ITN

Sao không linh hoạt điều chỉnh sớm?

Theo nhìn nhận của Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, nếu đến năm 2026 mới thay đổi mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thì đây là mức điều chỉnh kỹ thuật.

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh điều chỉnh khi lạm phát (chỉ số giá tiêu dùng – CPI) tăng trên 20% thì sẽ được thay đổi. Đến năm 2026 thì ước tính lạm phát của Việt Nam cũng sẽ ở mức này.

“Báo cáo cũng đã nghiên cứu về bậc thuế lũy tiến và cho rằng cần điều chỉnh giảm từ 7 bậc xuống 5 bậc thì tại sao lại chờ đến mấy năm mà không chịu sửa ngay vì đây là quy định bất hợp lý?”- ông Đức đặt vấn đề.

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS cho rằng, trong bối cảnh giá cả hàng hóa tăng cao, đời sống của nhiều người làm công ăn lương khá chật vật, trong khi mức giảm trừ gia cảnh trong cách tính thuế thu nhập cá nhân hiện nay cũng được cho không còn phù hợp với sự biến động của mặt bằng giá…

Còn theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, việc sửa thuế thu nhập cá nhân có thể chậm nhưng phải chắc. Năm 2024 hay 2025 có thể sửa Luật Thuế này nhưng trên nguyên tắc phải đáp ứng được mong mỏi của người lao động và người đóng thuế, đừng để mỗi lần nói đến thuế thu nhập cá nhân là người người, nhà nhà than phiền.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích, cách điều hành cũng như việc xây dựng Luật Thuế thu nhập cá nhân của Tổng cục Thuế thời gian qua có vấn đề, chỉ tiến hành điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh khi lạm phát thay đổi 20% là quá cứng nhắc.

Thực tế, đời sống của người nộp thuế thu nhập cá nhân, đặc biệt là lao động làm công ăn lương còn gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, cần thay đổi luật thuế thu nhập cá nhân để phù hợp với biến động thực tế, để người dân đỡ chật vật hơn trong cuộc sống.

Và với người nộp thuế, việc sửa Luật thuế thu nhập cá nhân phải càng sớm càng tốt, ngay trong năm nay là tốt nhất. Bởi đáng ra, việc giảm số bậc thuế, giãn khoảng cách giữa các bậc thuế… phải được sửa từ năm 2017 để giảm gánh nặng, áp lực cho người dân. Thật khó hiểu khi người nộp thuế phải chờ thêm 4 năm nữa để sửa những bất cập của thuế TNCN hiện tại.

[wpcc-script language=”javascript” src=”https://diendandoanhnghiep.vn/js/raty/jquery.raty.js”]

[wpcc-script]