Nội dung chính
Ngày 28/3/2025, Tòa án Nhân dân (TAND) Cấp cao tại TP.HCM tiếp tục phiên phúc thẩm xét xử bà Trương Mỹ Lan (69 tuổi, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng các đồng phạm trong giai đoạn 2 của vụ án kinh tế có quy mô lớn nhất Việt Nam từ trước đến nay. Một trong những điểm nóng tại phiên tòa là nội dung liên quan đến bữa cơm trưa giữa bà Lan và 5 cá nhân, bao gồm ông Võ Tấn Hoàng Văn – cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) – được cho là khởi nguồn của chuỗi hành vi phát hành trái phiếu khống trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng.
Cơ sở pháp lý và cáo buộc
Bà Trương Mỹ Lan cùng các bị cáo bị truy tố về ba nhóm tội danh: lừa đảo chiếm đoạt tài sản (gây thiệt hại hơn 30.000 tỷ đồng), vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới (liên quan đến hơn 106.000 tỷ đồng) và rửa tiền (với tổng giá trị hơn 445.000 tỷ đồng). Tại phiên sơ thẩm năm 2024, TAND TP.HCM đã tuyên phạt bà Lan mức án tù chung thân cho tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, 12 năm tù cho tội rửa tiền và 8 năm tù cho tội vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới, tổng hợp hình phạt là tù chung thân. Ngoài ra, bà Lan bị buộc bồi thường hơn 30.000 tỷ đồng cho trên 35.000 nạn nhân – tương ứng giá trị danh nghĩa của các trái phiếu doanh nghiệp.
Ông Võ Tấn Hoàng Văn (52 tuổi) cũng chịu mức án nặng: tù chung thân trong giai đoạn 1 với các tội tham ô tài sản và vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng; trong giai đoạn 2, ông nhận thêm 12 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và 5 năm tù về tội vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.
Tranh cãi quanh bữa cơm trưa
Theo hồ sơ vụ án, bữa cơm trưa diễn ra tại trụ sở Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (số 193-203 Trần Hưng Đạo, quận 1, TP.HCM) có sự tham gia của các nhân vật chủ chốt trong hệ thống tài chính liên quan: ông Đinh Văn Thành (Chủ tịch SCB), ông Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng Giám đốc SCB), ông Nguyễn Phương Hồng (Phó Tổng Giám đốc SCB), ông Nguyễn Tiến Thành (Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán TVSI) và ông Hồ Bửu Phương (Phó Tổng Giám đốc Vạn Thịnh Phát). Cơ quan điều tra xác định đây là thời điểm bà Lan đưa ra chủ trương sử dụng Công ty An Đông làm pháp nhân phát hành trái phiếu, với mục đích huy động vốn để xử lý khủng hoảng thanh khoản của SCB, thay vì đầu tư sản xuất như quy định pháp luật.
Tuy nhiên, tại phiên phúc thẩm, ông Văn phản bác cáo buộc, khẳng định bữa ăn chỉ mang tính chất xã giao và không liên quan đến việc bàn bạc phát hành trái phiếu. Ông lập luận: “SCB chỉ đóng vai trò phân phối trái phiếu, không phải đơn vị phát hành. Việc quy kết trách nhiệm hình sự dựa trên một buổi gặp mặt là không thuyết phục.” Ông cũng cho rằng giá trị trái phiếu chưa chuyển nhượng mà ông liên quan chỉ khoảng 8.000 tỷ đồng, thấp hơn nhiều so với con số 28.000 tỷ đồng trong cáo trạng.
Bà Trương Mỹ Lan cũng đồng tình với quan điểm này, nhấn mạnh: “Buổi ăn trưa là hoạt động thông thường, không có nội dung họp bàn với đối tác nước ngoài hay chỉ đạo phát hành trái phiếu. Việc gắn kết một bữa cơm với hành vi phạm tội là không hợp lý.”
Hệ thống pháp nhân và cơ chế phạm tội
Cơ quan điều tra xác định hành vi phạm tội của nhóm bà Lan dựa trên một mạng lưới phức tạp gồm 1.460 công ty, trong đó có 46 công ty nước ngoài, cùng gần 1.800 cá nhân đứng tên pháp nhân hoặc khoản vay. Các công ty này được sử dụng để:
- Huy động vốn: 656 công ty vay tiền từ SCB, với 435 công ty hiện có dư nợ không thể thu hồi.
- Chuyển tiền xuyên biên giới: 85 công ty chuyển tiền ra nước ngoài, 63 công ty nhận tiền từ nước ngoài về Việt Nam.
- Phát hành trái phiếu: Từ năm 2018, nhóm bà Lan phát hành 25 gói trái phiếu trị giá 30.869 tỷ đồng thông qua Công ty Chứng khoán TVSI và nhân viên SCB.
Số tiền thu được từ trái phiếu không được sử dụng đúng mục đích mà bị rút tiền mặt, chuyển về nhà riêng của bà Lan hoặc phân bổ cho các cá nhân trong SCB quản lý. Một phần dòng tiền khác được “rửa” thông qua các giao dịch ký khống và chuyển khoản qua nhiều tài khoản trung gian, nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp.
Diễn tiến phiên tòa
Sau phần xét hỏi sáng ngày 28/3, phiên tòa tạm nghỉ và dự kiến nối lại vào ngày 3/4 với phần tranh luận. Các lập luận từ phía bị cáo và kết quả điều tra đang đặt ra thách thức lớn cho hội đồng xét xử trong việc đánh giá tính hợp lý của cáo trạng, đặc biệt là vai trò của bữa cơm trưa trong chuỗi hành vi phạm tội. Kết luận cuối cùng sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc xác định trách nhiệm pháp lý và mức độ thiệt hại của vụ án này.
Theo: Báo Dân việt