Nghỉ hè là khoảng thời gian để trẻ em tái tạo năng lượng, phát triển kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, đối với nhiều gia đình, đây lại là giai đoạn đầy thách thức. Không chỉ nhịp sống sinh hoạt bị đảo lộn, mà nỗi lo lắng về việc con trẻ quá gắn bó với thế giới mạng cũng gia tăng. Thế giới mạng, vốn được xem là công cụ giải trí, lại có thể âm thầm dẫn đến nhiều hậu quả khó lường.
Chị L.T.P., cư dân phường Bồ Đề, Hà Nội, là một trong số nhiều bậc phụ huynh đang phải đối mặt với thách thức về việc quản lý thời gian sử dụng thiết bị thông minh của con cái. Chị P. chia sẻ, sau gần hai tháng nghỉ hè, các con chị bắt đầu có những biểu hiện thay đổi tính cách, dễ cáu gắt và có xu hướng lười làm việc. Chúng chỉ mong muốn quay trở lại sử dụng điện thoại hoặc xem tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị luôn gắn bó chặt chẽ với chiếc điện thoại, đến mức ăn uống và đi vệ sinh cũng không rời tay.
Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ. Nghiện game và internet không chỉ dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài mà còn ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ và suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng. Điều này có thể hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức và giá trị sống. Một số trẻ có thể tin rằng mạng xã hội là nguồn chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi, hoặc tin rằng sự giàu có là mục tiêu tối thượng.
Ngoài ra, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ, thường được cho là chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ biểu hiện suy giảm trí nhớ và kém tương tác xã hội. Điều này cho thấy một phần của họ đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.
Để giúp trẻ tránh lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn và lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động có ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống và hoạt động cộng đồng.
Cha mẹ cũng được khuyên nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý.